Do Nieznajomej - Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Do Nieznajomej

By Kazimierz Przerwa-Tetmajer

  • Release Date: 2016-09-13
  • Genre: Poetry

Description

Nie wiem, kto jesteÅ› — — ledwo kilka razy  WidziaÅ‚em ciebie — — za każdym widzeniem  PierÅ› ma siÄ™ dziwnym podnosi wzruszeniem,  Serce szalonym poczyna bić tÄ™tnem,  A usta moje palÄ… te wyrazy,  Które bym tylko w omdleniu namiÄ™tnem,  PatrzÄ…c ci w oczy, wymówiÅ‚ westchnieniem.   Rozkosz i boleść czujÄ™, gdy ciÄ™ widzÄ™,  I zdaje mi siÄ™, że ciÄ™ kochać muszÄ™,  I zdaje mi siÄ™, że ciÄ™ nienawidzÄ™ — —  PrzeklÄ…Å‚bym ciebie i oddaÅ‚ ci duszÄ™. [...] 

Kazimierz Przerwa-Tetmajer Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieÅ‚a: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; LubiÄ™, kiedy kobieta; Widok ze Åšwinicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o JaÅ›ku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czoÅ‚owych przedstawicieli polskiego modernizmu (MÅ‚odej Polski); spoÅ›ród jego obfitej twórczoÅ›ci poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostajÄ… wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddajÄ…ce ducha dziewiÄ™tnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myÅ›lÄ… Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologiÄ… i filozofiÄ… indyjskÄ…, które wÅ‚aÅ›ciwe byÅ‚o pokoleniu Tetmajera, szczególnie mÅ‚odopolskiej bohemie. Tetmajer zasÅ‚ynÄ…Å‚ ponadto jako autor Å›miaÅ‚ych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalaÅ„skiego; pisaÅ‚ również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieÅ›ci (KsiÄ…dz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). ByÅ‚ przyrodnim bratem WÅ‚odzimierza Tetmajera, stanowiÅ‚ prototyp postaci Poety z Wesela WyspiaÅ„skiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, braÅ‚ udziaÅ‚ w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należaÅ‚a do tzw. koÅ‚a entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Å»michowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu JagielloÅ„skiego (1884-1886) zaprzyjaźniÅ‚ siÄ™ z Lucjanem Rydlem, StanisÅ‚awem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. ZajmowaÅ‚ siÄ™ twórczoÅ›ciÄ… poetyckÄ… i pracÄ… dziennikarskÄ… w 'Kurierze Polskim' (współredaktor 1989--93), 'Tygodniku Ilustrowanym', 'Kurierze Warszawskim' i krakowskim 'Czasie'. Przez wiele lat peÅ‚niÅ‚ funkcjÄ™ sekretarza Adama KrasiÅ„skiego (wnuka Zygmunta, zajmujÄ…cego siÄ™ wydawaniem spuÅ›cizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywaÅ‚ w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny Å›wiatowej byÅ‚ zwiÄ…zany z legionami PiÅ‚sudskiego (redagowaÅ‚ pismo 'Praca Narodowa'); po wojnie wdaÅ‚ siÄ™ w spór polsko-czechosÅ‚owacki o liniÄ™ granicznÄ… w Tatrach, byÅ‚ organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów PoÅ‚udniowych. W 1921 zostaÅ‚ prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 czÅ‚onkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. DrugÄ… poÅ‚owÄ™ życia poety naznaczyÅ‚a choroba. PowikÅ‚ania wywoÅ‚ane kiÅ‚Ä… doprowadziÅ‚y najpierw do zaburzeÅ„ psychicznych (które ujawniÅ‚y siÄ™ już podczas obchodów 25-lecia jego twórczoÅ›ci w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystowaÅ‚ dziÄ™ki ofiarnoÅ›ci spoÅ‚ecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skÄ…d zostaÅ‚ eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne wÅ‚adze niemieckie. ZmarÅ‚ w Szpitalu DzieciÄ…tka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolnoÅ›ci krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu ZasÅ‚użonych w Zakopanem; na warszawskich PowÄ…zkach znajduje siÄ™ jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuÅ‚ o autorze w Wikipedii 

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Comments